2013 yılına eşcinsellerin evlilik hakkı kazanımlarının yılı demek hiç de yanlış olmaz. Özellikle Amerika'da gündemi oldukça meşgul eden bir konu oldu ve birçok eyalet ardı ardına eşcinsel evlilikleri tanıdı. Peki gün gelecek biz de evlenebilecek miyiz?
Öncelikle belirtmem gerekir ki, "evlenmek" fiilini ne anlatmak istediğimi en kapsamlı şekilde ifade edecek bir kelime olduğu için seçtim. Yoksa, bir çok eşcinsel gibi benim de evlilik kurumunun mevcut heteroseksist kurgusuyla derdim var. Tabi ki yalnızca evlilik değil, evlilik kurumunun ortaya çıkardığı aile kurumu da kendisine yüklenen anlamı, yüceltilmişliği ve kutsiyeti ile baştan aşağıya sorunlu bir kurum. Feminist ve LGBT hareketin üzerinde hassasiyetle durduğu ve tartıştığı bu kurumlar/yapılar, yalnızca kadın ve erkek arasındaki ilişki üzerine kurulu olduğu ve bu ilişkiyi de ancak yasal bir zemine oturtulduğu ?evlilik- takdirde meşru saydığı için farklı birliktelik biçimlerini dışlayan, marjinalleştiren ve hatta hedef gösteren bir yapıya sahip. Evlilik kurumunun üzerindeki bu olumsuz anlamdan kurtulabilmesinin yolu da cinsiyetlerden bağımsız, herkesi ve her türlü birlikteliği kapsayan bir tanıma evrilmesinden geçiyor. Keza aile kurumunun da "anne, baba ve çocuklar" kalıbından sıyrılarak kendisini aile olarak gören/adlandıran herkesi kapsayacak şekilde değişmesi gerekiyor. Bu kadar köklü ve yerleşik bu kurumlar uzun ve meşakkatli bir mücadele ile ortadan kalkar mı kalkmaz mı bilemem ancak bu kurumların hali hazırdaki heteroseksüellik temelindeki kurgusunun bozulup mevcut eşitsizlik kısa vadede giderilebilir.
Peki, böyle bir yapı bozumuna neden ihtiyaç var? En basit ifadeyle, eşitlik için. Anayasanın 10. maddesinde sözü geçen "herkes"in gerçek anlamda eşit yurttaşlar olabilmesi ve her türlü medeni, sosyal ve ekonomik haklara eşit bir şekilde erişiminin sağlanması için bu değişim gerekli. Durumu daha somut örneklerle, bizzat deneyimlemekte olduğumuz ve ileride deneyimleyeceğimiz sıkıntılarla dile getirmeye çalışayım.
Şu an beşinci yılının içinde olduğum bir birlikteliğim var. Birbirimize heteroseksüel çiftlerin birbirlerine duydukları aşktan, sevgiden daha azını duymuyor, birbirimize heteroseksüel çiftlerin birbirlerine verdikleri değerden daha az değer vermiyor, birbirimizi heteroseksüel çiftlerin kendilerini gördüklerinden daha az eş olarak görmüyoruz. Buna rağmen birlikteliğimizi yasal bir zemine taşıma şansımız yok. Peki bu durum nelere yol açıyor ya da gelecekte bizi neler bekliyor?
Birlikteliğimizi kayıt altına alabilsek sevgilim yasal olarak eşim görüleceği için benim sahip olduğum sigortamdan yararlanabilecekken şimdi Genel Sağlık Sigortası denilen sisteme yüzlerce lira ödemek durumunda.
Yakın bir zamanda okulu bitip Türkiye'nin herhangi bir yerine tayin olduğunda, ben onun tayin edildiği şehirde iş bulamadığım sürece farklı şehirlerde yaşamaya devam edeceğiz. Çünkü eş durumuyla tayin isteyip onun zaten benim işimin ve kurulu düzenimin olduğu şehre gelmesini isteme şansımız yok.
Birlikte mülk edinmeye kalkışsak, uygulanıp uygulanmayacağı bile meçhul olan vasiyetler düzenlemek ya da aldığımız mülkün tapusunu ortak yaptırmak gibi yollar deneyeceğiz. Ama bunların hiç birisi haklarımızın birbirine geçmesini sağlamayacak. Çünkü biz hiçbir zaman birbirimizin kanuni varisi olamayacağız.
Bu liste böyle uzar gider. Eşitlik, hak gibi soyut kavramlar yerine somut birkaç örneğin durumu anlatmakta daha yararlı olacağını düşündüğüm için verdim bu örnekleri. Eşitlikten bahsediyorsak hak ve yükümlülüklerin de, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmadan, herkes tarafından erişilebilir olması gerekiyor. Yani yurttaşların haklarını düzenleyen yasaların anayasada iddia edildiği gibi gerçekten herkesi kapsaması gerekiyor. Aksi, yani mevcut durumda, evlenme, çift olma, aile olma, çocuk sahibi olma gibi haklardan yalnızca heteroseksüeller yararlanabiliyor, dolayısıyla herkes eşit argümanı yalnızca heteroseksüel olan herkesin eşitliğini sağlamaktan öteye gidemiyor. Böyle olunca da insan haliyle düşünüyor, heteroseksüeller vatandaş da biz değil miyiz?
No comments:
Post a Comment